Kort overzicht Japanse verhalen
Japan heeft een rijke vertelcultuur. Het land kent vele verhalen uit verschillende tradities, over geheimzinnige wezens met nog geheimzinniger krachten, over helden, over samoerais en geisha's. In de moderne Japanse cultuur zoals manga en anime kun je hier nog veel verwijzingen naar vinden. Vaak worden de verhalen over het hele land verteld, maar geeft elke regio er zijn eigen draai aan. En eigenlijk was het nog niet eens zo heel lang geleden dat de verhalenvertellers met hun 'kamishibai' (verteltheatertje) van dorp naar dorp trokken, om daar hun verhalen te vertellen…
Hieronder enkele van de bekendste verhalen:
Shinto-legenden
Shinto is de oorspronkelijke godsdienst van Japan. De legenden van de goden beschrijven de schepping van Japan, van dag en nacht, maar ook de gebeurtenissen tussen de goden onderling. Deze verhalen zijn aan het begin van de achtste eeuw vastgelegd in de Kojiki en de Nihonshoki, de oudste boeken van Japan
Soesano en de draak met acht koppen
Boeddhistische sprookjes
Met de komst van het Boeddhisme kwamen ook nieuwe verhalen mee. Boeddhistische sprookjes hebben vaak een moraal. Ze zijn meestal geschreven door monniken of geleerden om een wijze les over te brengen, vaak over karma: als je goede dingen doet, dan krijg je ook goede dingen terug. Maar als je een belofte breekt, dan wordt je gestraft…
De oude man die bomen liet bloeien
Tsuru no Ongaeshi (de jager en de kraanvogel)
Urashima Taro (strikt genomen niet Boeddhistisch, maar wel 'diep')
Kaidan-verhalen
Dit zijn griezelverhalen, hier zijn er veel van in Japan. Het spel heette Hyakumonogatari Kaidankai: met een aantal spelers in een kamer, en in een andere kamer 100 kaarsjes. Na elk griezelverhaal blies de verteller een kaarsje uit, dus het werd donkerder en donkerder… Wie durft het laatste kaarsje uit te blazen?
Yotsuya Kaidan (de legende van Oiwa)
Fabels en volksverhalen
Er zijn verhalen over meerdere magische wezens, maar de tanuki (wasbeerhond) en kitsune (vos) komen het meest voor. Beiden hebben magische krachten en houden graag mensen voor de gek. Ook meer monsterachtige wezens als tengu en oni komen veel voor. En natuurlijk, zoals in bijna elke cultuur, dieren met menselijke eigenschappen.
Hoe een man door vossen geschoren werd
Hoe een oude man van zijn gezwel af kwam
Heldenverhalen
Waarden als opoffering en je inzetten voor 'de grotere zaak' zijn erg belangrijk in Japan. Er zijn dan ook veel verhalen over heldendaden die verricht zijn.
Momotaro (een jonge held, en verreweg het bekendste kinderverhaal van Japan)
Literatuur en sites
Wil je meer weten over Japanse sprookjes en verhalen? Het boekje 'Fantastische verhalen uit Japan' van Bert Oosterhout is een goede start,
of (iets ouder) 'Japanse sagen en verhalen' van M.A. Prick van Wely. Beiden zijn goedkoop te vinden op
boekwinkeltjes.nl.
Ook kun je terecht op sites als
beleven.org (trefwoord Japan),
www.cedargallery.nl/nljapan_verhalen.htm en
etc.usf.edu/lit2go/72/japanese-fairy-tales/.
Voor gevorderden zijn deze 19e eeuwse verhalenbundels vrij te lezen op de 'Project Gutenberg'-site www.gutenberg.org:
Mythen en legenden van Japan (F. Hadland Davis) /
Tales of Old Japan (Algernon Bertram Freeman-Mitford) /
Japanse Fairy Tales (Y. Theodora Ozaki), en voor verhalen die vooral op het bovennatuurlijke zijn gericht
(en mijn persoonlijke favorieten...): Kwaidan en In Ghostly Japan (Lafcadio Hearn).
Nieuwsgierig geworden? Neem contact met me op. Ik kan een avondvullende voorstelling geven rond deze verhalen, hun achtergrond en betekenis, en de sporen die nog steeds in de moderne Japanse cultuur te vinden zijn.